Γούναρης Δημήτριος
ΣΤ:. Π. Πατρών Γερμανός
(Πάτρα 1867 – Αθήνα 1922)
Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών, απ΄ όπου αποφοίτησε με άριστα το 1889, αποκτώντας τον τίτλο του διδάκτορα. Επιμορφώθηκε σε Γερμανικά πανεπιστήμια (Λειψία, Μόναχο, Γοτίγγη και Χαϊλδεβέργη. Παρακολούθησε μαθήματα Πολιτικών επιστημών και κοινωνιολογίας στα πανεπιστήμια Παρισίων και Λονδίνου. Ήταν πολύγλωσσος μιλούσε επίσης και Ιταλικά. Διέκοψε τις σπουδές του και επέστρεψε για να βοηθήσει την οικογένειά του λόγω πτώχευσης της επιχείρησης (σταφιδεμπορία) του πατέρα του. Ασχολήθηκε πλέον με τη δικηγορία, όπου διέπρεψε κυρίως λόγω της ρητορικής του δεινότητας.
Για πρώτη φορά το 1902, πολιτεύθηκε και εκλέχτηκε με ανεξάρτητο συνδυασμό. Ήταν καινοτόμος και ιδιαίτερα προοδευτικός. Η παρουσία του έκανε αμέσως αίσθηση και ο έμπειρος εκδότης της εφημερίδας Ακρόπολης, Γαβριηλίδης του παρεχώρησε βήμα σε 3 συνεχόμενα φύλλα, για να παρουσιάσει τις θέσεις του. Το 1906 επανεκλέγεται με το Θεοτοκικό κόμμα. Η ομάδα του ονομάστηκε, Ομάδα των Ιαπώνων, λόγω της μαχητικότητάς των. (Στεφ. Δραγούμης, Π. Πρωτοπαπαδάκης, Χαρ. Βοζίκης, Εμ. Ρέπουλης, Απ. Αλεξανδρή κ.α.
Το 1908 έγινε υπουργός των Οικονομικών. Λόγω της απόλυτα δημοκρατικής του πεποιθήσεως αρνήθηκε να συμπράξει με το κίνημα του Γουδή, όταν του προτάθηκε η πολιτική ηγεσία της έκτακτης κυβέρνησης απάντησε : ΄΄ Πρέπει να έλθω δια του λαού΄΄
Με την άφιξη και είσοδο του Ελ. Βενιζέλου στην πολιτική, εγκατέλειψε την πολιτική καθοδήγηση του Στρατιωτικού Συνδέσμου. Στις εκλογές του 1910 εκλέχτηκε και πάλι βουλευτής Πατρών. Συγκρούστηκε με τον Βενιζέλο σε θέματα εξωτερικής πολιτικής αλλά και σε άλλους χειρισμούς που αφορούσαν δανεισμό της Ελλάδος. Το 1915 συμβαίνει η ρήξη Βασιλέως και Βενιζέλου κυρίως λόγω διαφωνίας σε θεμελιώδη θέματα εξωτερικής πολιτικής.
Ο Γούναρης θα αντικαταστήσει (24.2.1915) τον παραιτηθέντα Βενιζέλο εν μέσω μεγάλης πολιτικής έντασης που έφερε τον καταστροφικό Διχασμό της χώρας. Ο Γούναρης προκήρυξε εκλογές και ηγήθηκε της συνασπισμένης αντιβενιζελικής μερίδας, τις οποίες όμως έχασε με μεγάλη διαφορά. Στη συνέχεια η Ελλάδα εμπλέκεται στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, με την πλευρά της Ανταντ. Η πολιτική αστάθεια αδύναμων και σύντομων κυβερνήσεων, οι πιέσεις των συμμάχων, ο πολιτικός φανατισμός, κυριολεκτικά αφαίρεσε κάθε ψύχραιμη και διορατική ματιά από την πολιτική ηγεσία (κάθε παρατάξεως) και οδήγησε στην Μικρασιατική καταστροφή. Εν τω μεταξύ προηγήθηκαν εξορίες (Γούναρης, Δραγούμης κ.α) και εκτοπισμοί πολιτικών αντιπάλων, αναγκαστικές αποστρατεύσεις άξιων αξιωματικών οι οποίοι σε κρίσιμες ώρες βρέθηκαν εκτός στρατεύματος. Στη Θεσσαλονίκη έχουμε την κυβέρνηση της Αμύνης και στην Αθήνα, ένα πλήθος προσωρινών κυβερνήσεων. Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος εξορίζεται 1917 και επιστρέφει το 1920. Ο Βενιζέλος υπογράφει ως νικητής, σύμμαχος της Αντάντ, την Συνθήκη των Σεβρών και κερδίζει τα Δωδεκάνησα την Ανατ. Θράκη, την Ίμβρο και Τένεδο, τα παράλια της Μ. Ασίας (Θέμα Σμύρνης). Η Ελλάδα των 2 Ηπείρων και των 5 Θαλασσών Η πραγματοποίηση της Μεγάλης Ιδέας είναι γεγονός. Ήδη ένα μεγάλο εκστρατευτικό σώμα έχει αποβιβαστεί στη Σμύρνη 2.5.1919. Όμως ο Βενιζέλος θα χάσει τις εκλογές και η ανατροπή αυτή θα είναι και μοιραία.
Ο Γούναρης εντέλλεται να σχηματίσει κυβερνήσεις αλλά αυτό είναι αδύνατο, λόγω του πολιτικού χάους και της ρευστότητας. Το 1921 τελικά σχηματίζει την μοιραία κυβέρνηση που θα αναλάβει την Μικρασιατική εκστρατεία και παρ΄ ότι προεκλογικά είχε υποσχεθεί την ανάκληση της στρατιάς, καθυστερεί και διστάζει. Ο Ελληνικός στρατός αριθμούσε 60.000 άνδρες. Το κόστος της εκστρατείας ήταν 8 εκατομμύρια δραχ. ημερησίως. Το χαρτονόμισμα ΄΄κόβεται στα δύο΄΄. Ο Γούναρης επισκέπτεται με τον Βασιλέα Κωνσταντίνο και τον Νικ. Θεοτόκη , τα στρατεύματα στη Σμύρνη. Οι σύμμαχοι κυρίως οι Γάλλοι και οι Ιταλοί προτείνουν την απόσυρσή μας και την επαναδιαπραγμάτευση της συνθήκης των Σεβρών, παράλληλα βοηθούν με στρατιωτικό υλικό τον Κεμάλ. Η Ελληνική πλευρά φοβάται πλέον να εγκαταλείψει τους Έλληνες της Μικρασίας βλέποντας τις εκδικητικές προθέσεις των Τούρκων. Η κατάσταση στο μέτωπο χειροτερεύει, ο εφοδιασμός ήταν απόλυτα προβληματικός γιατί το μέτωπο είχε απλωθεί πλέον σε μεγάλος βάθος. Ο ποταμός Σαγγάριος αποτέλεσε το ανυπέρβλητο πλέον όριο και άρχισε η τραγική υποχώρησης, (Αύγουστος 1921). Ο Γούναρης ταξιδεύει στην Ευρώπη παρακαλώντας για βοήθεια και συμπαράσταση, μόνο από την Αγγλία υπάρχει μία χαλαρή βοήθεια. Ο Γούναρης παραιτείται 3/1922 μέσα σε ένα εξαιρετικά τεταμένο πολιτικό κλίμα. Καμία διπλωματική λύσης και βοήθεια δεν βρέθηκε και έτσι η συντεταγμένη υποχώρηση μετατράπηκε σε άτακτη φυγή. Είναι γνωστή η ιστορία και η καταστροφή που επήλθε, η μεγαλύτερη που είχε πλήξει ποτέ τον Ελληνισμό. Γι αυτό στη δημόσια συνείδηση αναζητήθηκαν αποδιοπομπαίοι τράγοι να ξεπλύνουν την Εθνική ντροπή και αυτοί ήταν ΄΄οι Εξ΄΄ που καταδικάστηκαν από το έκτακτο στρατοδικείο και εκτελέστηκαν στου Γουδή, μεταξύ τους και ο Δημ. Γούναρης.